کلیسای تادئوس Saint Thaddeus معروف به قره کلیسا Black Church یا طاطاوس مقدس
قره کلیسا یکی از بناهای تاریخی شهر چالدران و آثار ملی ایران است که توسط یونسکو به ثبت رسیده است .کلیسای تادئوس در نزدیکی روستای قره کلیسا ، بیست کیلومتری شهر چالدران و جنوب شهر ماکو قرار دارد.
تادئوس یا طاطاوس که بود
تاتاوس یا طاطاوس Thaddeus یکی از حواریون مسیح بود که در زمان اشکانیان (40 یا 43 میلادی) برای ترویج دین مسیحیت وارد ایران شد. در سال 66 میلادی ، طاطاوس و پیروانش به دستور پادشاه سانتروک کشته شدند. ارمنی ها معتقدند که آرامگاه Tetavus در سمت راست محراب کلیسای فعلی واقع شده است.
معماری کلیسای طاطاوس Thaddeus
علاوه بر مقدسات ، ویژگی های خاص معماری این بنا نیز سهم بسزایی دارد. صومعه سنت تادئوس به مساحت ۶,۲۸۵ متر مربع می باشد که توسط برج و دیوارهای ضخیم دفاعی محصور شده است . این کلیسا دارای ورودی اصلی و چند در کوچک است. بنابراین ، می توان آن را به عنوان یک قلعه در نظر گرفت. در چهار طرف این کلیسا پنج برج دیده بانی قرار دارد که به صورت قوس دیده می شود.
کلسیای تادئوس در دامنه ای از تپه واقع شده است که در ضلع شرقی آن دره ای کم عمق است و نهری در آن جاریست ، این کلیسا یا تادئوس مقدس شامل مجموعه‌ای از فضاهای جانبی شامل دو حیاط شرقی و غربی و ۴۷ اتاق است که به راهبان ، طلبه‌ها و نگهبانان کلیسا و کتابخانه آن تعلق داشته ؛ علاوه بر آن، زیرزمینی هم در زیر اتاق‌ها واقع است و فضاهای نظیر ناهارخوری ، آشپزخانه ، آسیاب ، عصار خانه ، دخمه‌ای برای نگهداری غذا در حیات و بخش غربی وجود دارد . این کلیسا به دو قسمت جدید و قدیم تقسیم میگردد.
ورودی دالان 
سنگ آسیاب قره کلیسا اتاق های کلیسای تادئوس مقدس آسیاب کلیسای تادئوس
در سال 1319 ، یک زمین لرزه شدید باعث تخریب کلیسا شد و قسمت شرقی کلیسا تنها بخشی بود که آسیب ندید . قطعات آسیب دیده توسط شخصی به نام زکریا و برادران او به نام‌های پطروس و سرکیس طی ده سال بازسازی شد . این کلیسا دارای دو بخش است که قسمت شرقی که سالم است به رنگ سیاه و قسمت جدید آن از سنگ مرمر سفید ساخته شده و همین مساله باعث تفاوت رنگ در دو بخش کلیسا گردیده است .
دیوار ها و ستون ها به حجاری ها و حکاکی ها که نشان و سمبل داستان ها و عقاید مذهبی است مزین گردیده که در مطلبی جداگانه با عنوان حجاری ها و نقوش تجسمی در قره کلیسا به آن پرداخته شده است.
قسمت قدیمی تر یا ساختمان سیاه رنگ تزئینات زیادی ندارد و بسیار ساده است . این کلیسا در سال 1691 با سنگهای سیاه ، در سال 1810 با سنگهای سفید توسط اسقف اعظم ماکو ، سیمون بزنونی ، در زمان قاجار توسط عباس میرزا تعمیر شد که بنا به مرگ عباس میرزا ناتمام ماند .
قره کلیسا یا تادئوس مقدس و حوض سنگی کلیسای تادئوس مقدس
توسط امیدرضا قهرمان زاده ، معروف به امید قهرمان Omid Ghahreman Maku,Iran
ماجراها و عکس های ماکو را در اینستاگرام ، پینترست و آپارات دنبال کنید